De rekening weggooien is het nieuwe rood staan

Steeds minder Nederlanders lenen geld of staan rood bij de bank. In plaats daarvan blijft de rekening voor energie, zorgverzekering of huur vaker onbetaald. Bij 5 tot 7 procent van de huishoudens leidt dat inmiddels tot ernstige problemen: daar wordt de energie afgesloten of laten schuldeisers beslag leggen op het loon.
Bron: de Volkskrant 10 december 2018

Dat blijkt uit onderzoek van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud). De economische voorspoed klinkt door in de resultaten. 38 procent van de Nederlandse huishoudens kan lastig rondkomen. Dat zijn er minder dan bij vergelijkbare eerdere onderzoeken in 2012 en 2015. Toen zat 45 procent in financieel zwaar weer. Aan het onderzoek deden ruim 2.500 volwassenen mee.

Wat opvalt, is dat steeds meer Nederlanders huiverig blijken om zich in de schulden te steken. Een op de drie ondervraagden leent geld. In 2015 was dat nog 43 procent. Met name leningen bij de bank, postorderbedrijven als Wehkamp en creditcards zijn minder geliefd. Ook rood staan op de betaalrekening heeft aan populariteit ingeboet.

Steeds meer wanbetalers

Daar staat een forse stijging van het aantal wanbetalers tegenover. Een op de drie respondenten betaalt rekeningen weleens te laat, tegenover een kwart in 2015. Vooral de factuur voor de zorgverzekering blijft vaak liggen, gevolgd door die van het energiebedrijf. Dit terwijl mensen aangeven dat juist die rekeningen voor hen prioriteit hebben. Echt gevaarlijk wordt het volgens het Nibud als ook de schadeverzekering niet betaald wordt. Gaat er in dat geval iets mis, dan kan dat een levenslange financiële strop opleveren.

Dat de zorgrekening de eerste is die mensen niet betalen, ligt volgens Marie-José van Gardingen van zorgverzekeraar CZ voor de hand. ‘Ook al maken ze geen geld meer over, ze blijven tóch verzekerd. Daarin is de zorgverzekering uniek.’ Dat betekent niet dat te laat betalen zonder consequenties blijft. Na zes maanden van aanmaningen en extra kosten melden zorgverzekeraars klanten aan als wanbetaler bij het Centraal Administratie Kantoor. Daar betalen ze voor straf méér zorgpremie, die bovendien wordt ingehouden op hun salaris of uitkering.

Moet die aanpak nog strenger, om ervoor te zorgen dat klanten hun zorgrekening wel op tijd gaan betalen? Integendeel, vindt Van Gardingen van CZ. Die zorgverzekeraar gooit het sinds een jaar of vijf juist over een heel andere boeg. ‘In plaats van mensen op te jagen, bijvoorbeeld door incassobureaus op ze af te sturen, proberen we ze te helpen. Welk bedrag kun je wél betalen? We zien dat mensen door die opstelling eerder genegen zijn mee te werken.’ Dat kan verklaren waarom, ondanks de slechte betalingsmoraal, het aantal officiële wanbetalers in de zorg sinds eind 2014 daalt: van bijna 300.000 naar een kleine 230.000 mensen.